Ζυγοβίστι: Το Χωριό των Επίλεκτων του Κολοκοτρώνη
Το Ζυγοβίστι, ένα ορεινό και γραφικό χωριό, βρίσκεται στον νομό Αρκαδίας σε υψόμετρο 1.160 μέτρων και ανήκει στο δήμο Γορτυνίας. Το χωριό αυτό έχει διαδραματίσει σπουδαίο ρόλο στην ιστορία της Ελλάδας, κυρίως κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης του 1821. Οι κάτοικοι του Ζυγοβιστίου ήταν από τους πρώτους που ακολούθησαν τον αρχιστράτηγο Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, ο οποίος τους χρησιμοποίησε σαν σωματοφύλακές του με την ονομασία “Αθάνατο Σώμα”. Προς τιμήν τους, η κεντρική πλατεία του χωριού φέρει το όνομα Πλατεία Αθανάτων.
Το Μνημείο των Αθανάτων Ζυγοβιστινών Αγωνιστών
Στην είσοδο του χωριού βρίσκεται το Μνημείο των Αθανάτων Ζυγοβιστινών Αγωνιστών του 1821, το οποίο έχει καταγραφεί στο Βιβλίο Γκίνες ως το μεγαλύτερο μαρμάρινο βιβλίο του κόσμου, περιλαμβάνοντας 24 σελίδες, όσες και τα γράμματα της ελληνικής αλφαβήτου. Το μνημείο ζυγίζει 25 τόνους και έχει διαστάσεις 4 μέτρα ύψος, 3,60 μέτρα πλάτος και 0,70 μέτρα πάχος. Είναι κατασκευασμένο από λευκό μάρμαρο Θάσου και έχει φιλοτεχνηθεί από τον γλύπτη Νικόλαο Αρμακόλλα από το νησί της Τήνου. Στο κεντρικό του άνοιγμα είναι χαραγμένα τα ονόματα 197 Ζυγοβιστινών Αγωνιστών.
Στρατηγική Σημασία και Ιστορική Κληρονομιά
Η περιοχή γύρω από το Ζυγοβίστι προσφέρει πλούσια φυσικά χαρακτηριστικά που την καθιστούν ιδανική για κρυφές στρατηγικές κινήσεις. Τα βουνά και τα πυκνά δάση παρέχουν καταφύγιο και προστασία για τους αντάρτες, ενώ οι δρόμοι και τα μονοπάτια που διασχίζουν την περιοχή συνδέουν διάφορες περιοχές της Αρκαδίας με την υπόλοιπη Πελοπόννησο, κάτι που καθιστά τον τόπο στρατηγικά κρίσιμο κατά τη διάρκεια του πολέμου την περίοδο της επανάστασης.
Η παράδοση του Ζυγοβιστίου είναι άμεσα συνδεδεμένη με τα ιστορικά γεγονότα της Επανάστασης του 1821. Παρά το γεγονός ότι το Ζυγοβίστι είναι ένα μικρό χωριό, η πολιτιστική του κληρονομιά διατηρεί ζωντανές τις μνήμες από τους αγώνες και την αντίσταση των Ελλήνων κατά της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Οι τοπικές παραδόσεις, τα έθιμα και οι πολιτιστικές εκδηλώσεις του Ζυγοβιστίου είναι σημαντικά στοιχεία της ευρύτερης πολιτιστικής κληρονομιάς της Γορτυνίας.
Σύγχρονη Εποχή και Τουριστική Ανάπτυξη
Σήμερα, το Ζυγοβίστι παραμένει ένα ήσυχο και παραδοσιακό χωριό της Αρκαδίας, με φυσική ομορφιά και γραφική αρχιτεκτονική. Η περιοχή προσφέρει ευκαιρίες για πεζοπορία, περιήγηση στη φύση και ανακάλυψη της τοπικής ιστορίας. Αν και η τουριστική ανάπτυξη είναι περιορισμένη, η πλούσια ιστορία και η παραδοσιακή ζωή του Ζυγοβιστίου συνεχίζουν να προσελκύουν επισκέπτες που επιθυμούν να εξερευνήσουν τη φυσική και πολιτιστική κληρονομιά της περιοχής.
Ιστορικοί Κάτοικοι και Σημαντικά Αξιοθέατα
Οι πρώτοι κάτοικοι του χωριού ήταν οι Κovtogyaněnai, οι οποίοι μετανάστευσαν από την περιοχή Αλαγονίας στη Μεσσηνία στα τέλη του 16ου αιώνα για να γλιτώσουν από τους Τούρκους. Στην πλατεία του χωριού βρίσκεται η εκκλησία του Σωτήρα, ενώ αξιοσημείωτα κτίσματα περιλαμβάνουν το παλαιό δημοτικό σχολείο και το Καποδιστριακό Διδακτήριο, το οποίο λειτουργούσε μέχρι το 1957 και ανακηρύχθηκε διατηρητέο μνημείο.
Το 1927, το χωριό πήρε την ονομασία Ζυγός, η οποία όμως δεν διατηρήθηκε καθώς το 1932 επανήλθε η παλαιότερη ονομασία. Σήμερα, το Ζυγοβίστι ανήκει στο δήμο Γορτυνίας και σύμφωνα με την απογραφή του 2021, ο πληθυσμός του ανέρχεται σε 27 κατοίκους, οι οποίοι ασχολούνται κυρίως με τη γεωργία και την κτηνοτροφία.
Το Ζυγοβίστι είναι φωλιασμένο στην καρδιά του ελατοδάσους του Μαινάλου, απέναντι από την ελατοσκεπή Κλινίτσα και απέχει περίπου 50 χιλιόμετρα από την Τρίπολη, την πρωτεύουσα της Αρκαδίας, 6 χιλιόμετρα από την ιστορική Δημητσάνα και 9,3 χιλιόμετρα από την πρώτη άτυπη πρωτεύουσα της επαναστατημένης Ελλάδας, τη Στεμνίτσα.